Teologia sakramentu

12 czerwca 2022

Bierzmowanie - nazwa pochodzi od bierzma, czyli belki z konstrukcji dachowej podtrzymującej strop kościoła. Wraz z chrztem i Eucharystią należy do sakramentów wtajemniczenia chrześcijańskiego.

Nauczanie Kościoła podkreśla wielkie znaczenie sakramentu bierzmowania dla życia chrześcijańskiego. "Przez sakrament bierzmowania ochrzczeni jeszcze ściślej wiążą się z Kościołem, otrzymują szczególną moc Ducha Świętego i w ten sposób jeszcze mocniej zobowiązani są jako prawdziwi świadkowie Chrystusa do szerzenia wiary słowem i uczynkiem oraz do bronienia jej (KKK 1285). Przez dar Ducha Świętego wierni zostają bardziej upodobnieni do Chrystusa i umocnieni, aby składali Mu świadectwo i budowali Jego Ciało w wierze i miłości (OB. 2). Duch Święty, który w czasie Pięćdziesiątnicy napełnił Kościół i zjednoczył uczniów Chrystusa, w sakramencie bierzmowania udziela swej pieczęci, charakteru sakramentalnego oraz darów jako znaku nieutracalnej przynależności człowieka do Boga." (IIISG 696).

Sakrament bierzmowania jest zatem dopełnieniem łaski chrztu świętego, która uzdalnia do mężnego wyznawania wiary i umacnia do dawania świadectwa słowem i czynem. Nazywany sakramentem dojrzałości chrześcijańskiej nie zakłada dojrzałości w momencie jego przyjmowania, ale uzdalnia do jej osiągnięcia.

"Podczas bierzmowania na duszy ochrzczonego chrześcijanina zostaje odciśnięte niezatarte duchowe znamię, które można otrzymać tylko raz i które takiego człowieka na zawsze naznacza jako chrześcijanina. Dar Ducha Świętego jest mocą z góry, dzięki której taki człowiek uwiarygadnia swoim życiem łaskę otrzymaną na chrzcie i staje się "świadkiem" Chrystusa.

Przyjąć sakrament bierzmowania oznacza zawrzeć z Bogiem swego rodzaju umowę. Bierzmowany mówi: "Tak, wierzę w Ciebie, mój Boże, daj mi Twego Ducha Świętego, żebym do Ciebie całkowicie należał, nigdy od Ciebie nie odstąpił i całe moje życie świadczył o Tobie duszą i ciałem, słowem i czynem, na dobre i na złe". A Bóg mówi: "Tak, ufam ci, moje dziecko - i obdaruję cię moim Duchem, czyli sobą samym. Będę cały twój. Nie odstąpię od ciebie w tym życiu tu na ziemi i tym w niebie. Będę w twoim ciele i twojej duszy, w twoich czynach i słowach. Nawet jeśli zapomnisz o mnie, ja będę przy tobie - na dobre i na złe" (YC 205).

Podsumowując:

1. Bierzmowanie udoskonala łaskę chrztu przez:

dary Ducha Świętego,

głębsze zakorzenienie w synostwie Bożym,

wszczepienie nas bardziej w Chrystusa,

umocnienie naszej więzi z Kościołem,

uzdolnienie nas do dawania świadectwa o Chrystusie słowem i czynem.

2. Bierzmowanie wyciska niezatarte znamię i można je przyjąć tylko raz w życiu.

Celebracja sakramentu

Sakramentu bierzmowania udziela sam biskup, albo wyznaczony przez niego kapłan. Udzielenie tego sakramentu przez biskupa wskazuje na ścisłe zjednoczenie bierzmowanego ze wspólnotą Kościoła, na czele której stoi biskup jako następca Apostołów. Bierzmowanie udzielane jest zasadniczo w parafii zamieszkania i poprzedzone jest systematyczną katechezą sakramentalną. Celem katechezy jest doprowadzenie kandydatów do świadomego wyznania wiary otrzymanej na chrzcie oraz do umiejętności obrony chrześcijańskich przekonań wobec współczesnych zagrożeń.

Bierzmowania udziela się w czasie Mszy Świętej, aby jaśniej ukazać ścisły związek  tego sakramentu z całym wtajemniczeniem chrześcijańskim, które osiąga szczyt w przyjęciu Ciała i Krwi Chrystusa. Z tego powodu liturgia bierzmowania rozpoczyna się odnowieniem przyrzeczeń chrzcielnych oraz wyznania wiary przez bierzmowanych. To ukazuje, że bierzmowanie jest dalszym ciągiem chrztu. Z tego powodu kandydat do bierzmowania powinien zachować imię chrzcielne, a świadkiem bierzmowania powinien być jeden z chrzestnych. Nie wyklucza to jednak wyboru innego świadka. Jego zadaniem jest troska o to, aby bierzmowany postępował jako prawdziwy świadek Chrystusa i wiernie wypełniał obowiązki związane z tym sakramentem (por. KPK 892). Dlatego świadek bierzmowania powinien spełniać takie same warunki jak rodzic chrzestny:

1. ukończył szesnaście lat;

2. jest katolikiem, bierzmowanym oraz prowadzącym życie zgodne z wiarą;

3. nie jest ojcem lub matką przyjmującego bierzmowanie;

4. jest wolny od kar kościelnych.

Koniecznym dokumentem jest przedłożenie metryki chrztu. Dotyczy to szczególnie tych kandydatów, którzy byli ochrzczeni poza parafią, w której odbywa się bierzmowanie.

Sakrament bierzmowania można przyjąć tylko w stanie łaski uświęcającej, dlatego ważnym elementem przygotowania do jego przyjęcia jest odbyta spowiedź.

W czasie Mszy Świętej po Ewangelii biskup pyta kandydatów: "Droga młodzieży powiedzcie przed zgromadzonym tu Kościołem jakich łask oczekujecie od Boga w tym sakramencie?" Kandydaci odpowiadają: "Pragniemy, aby Duch Święty, którego otrzymamy, umocnił nas do mężnego wyznawania wiary i do postępowania według jej zasad. Amen". Po homilii następuje odnowienie przyrzeczeń chrzcielnych i wyznanie wiary. Następnie przyzywa się Ducha Świętego śpiewając hymn. Po nim następuje modlitwa biskupa z włożeniem rąk. Po modlitwie kandydaci podchodzą do biskupa i przyjmują namaszczenie Krzyżmem św., któremu towarzyszy dialog:

Biskup: N., przyjmij znamię daru Ducha Świętego.
Bierzmowany: Amen.
Biskup: Pokój z Tobą
Bierzmowany: I z duchem twoim.

Podsumowując:

1. Szafarzem bierzmowania jest biskup.

2. Przyjęcie bierzmowania poprzedzone jest katechezą sakramentalną.

3. Sakramentu bierzmowania udziela się w czasie Mszy Świętej, która jest uroczystością całej wspólnoty parafialnej.

4. Sakrament bierzmowania jest umocnieniem łaski chrztu świętego. Bierzmowany przyjmuje imię - powinno być to imię z chrztu, a świadkiem bierzmowania powinien być jeden z chrzestnych.

5. Do przyjęcia bierzmowania potrzebna jest metryka chrztu.

Ważnym elementem przygotowania do bierzmowania jest pojednanie z Bogiem w sakramencie pokuty i stan łaski uświęcającej.